(CMO) Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Cà Mau, đến ngày 30/11, toàn tỉnh có 101 doanh nghiệp (DN) nợ BHXH, trong đó có 18 DN nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) khó thu hồi.

Phó giám đốc BHXH tỉnh Cà Mau Trịnh Trung Kiên cho biết, nợ quỹ BHXH, BHYT, BHTN của các doanh nghiệp đến ngày 30/11/2018 là 95,92 tỷ đồng (bao gồm nợ lãi 25,8 tỷ đồng). Nợ chủ yếu tập trung ở khối DN ngoài quốc doanh, chiếm 90,58% tổng nợ. Trong đó, nợ trên 6 tháng là 72,9 tỷ đồng (đã bao gồm lãi chậm đóng là 25,4 tỷ đồng), chiếm 76,01% trong tổng số nợ.

Mặc dù các đơn vị nợ đã tổ chức thanh tra, kiểm tra, khởi kiện và nhiều lần trực tiếp làm việc nhưng không có khả năng thanh toán nợ. Có 3 công ty (Công ty TNHH Nhật Đức, Công ty Cổ phần Thực phẩm Đại Dương và Công ty TNHH CBTS XNK Minh Châu) chủ sử dụng lao động bị bắt giam trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam - Chi nhánh khu vực Minh Hải, đã có bản án xét xử sơ thẩm (Bản án số 17/2017/HSST ngày 10/7/2017 của Toà án Nhân dân tỉnh Cà Mau) đến ngày 30/11/2018 tổng số tiền nợ 11,83 tỷ đồng.

Đối với Công ty TNHH Thuỷ sản Camimex, từ năm 2014, BHXH tỉnh đã khởi kiện, số tiền nợ vào thời điểm khởi kiện 10,25 tỷ đồng, đã thi hành án xong. Hiện nay, nợ BHXH phát sinh sau khởi kiện với số tiền 15,62 tỷ đồng, với số tháng nợ 30 tháng, hiện tại hàng tháng chỉ đóng BHXH tương ứng với số phát sinh. Từ năm 2015 đến nay, đã có trên 3 cuộc thanh tra, kiểm tra, làm việc của các đoàn công tác từ Trung ương đến địa phương (Thanh tra Chính phủ, Tổng LĐLĐ Việt Nam, Đoàn Công tác liên ngành của tỉnh, BHXH tỉnh nhiều lần làm việc có biên bản...). Tuy nhiên, công ty vẫn chưa có phương án để nộp dứt điểm nợ BHXH.

Năm 2015, BHXH tỉnh đã khởi kiện Công ty Cổ phần Thương mại Dịch vụ và Xuất nhập khẩu Huỳnh Hương, số tiền nợ vào thời điểm khởi kiện 1,75 tỷ đồng, thi hành án được 1,48 tỷ đồng, sau đó BHXH tỉnh đã nhiều lần làm việc, có biên bản. Hiện nay, nợ BHXH phát sinh sau khởi kiện với số tiền 2,45 tỷ đồng, với số tháng nợ 44 tháng. Công ty đã giảm hết lao động trực tiếp sản xuất, chỉ còn 4 lao động tham gia BHXH với các chức danh quản lý, công ty đang hoạt động theo hình thức cho thuê nhà xưởng...

BHXH huyện U Minh tuyên truyền chính sách BHXH trực tiếp tới người lao động.

Nhiều khó khăn trong khởi kiện

Ông Trịnh Trung Kiên cho biết, theo Luật BHXH sửa đổi năm 2014, có hiệu lực từ ngày 1/1/2016, quy định chức năng khởi kiện cho cơ quan LĐLĐ, tuy nhiên chưa thực hiện khởi kiện do vướng về thủ tục tố tụng. 

Nợ BHXH khó thu hầu hết tập trung ở các đơn vị vi phạm pháp luật trong vụ án lừa đảo, chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Ngân hàng Phát triển khu vực Minh Hải (Công ty TNHH Nhật Đức, Công ty Cổ phần Thực phẩm Đại Dương, Công ty TNHH CBTS XNK Minh Châu) và một số DN chế biến thuỷ sản làm ăn kém hiệu quả, tài sản của các DN này đã thế chấp các tổ chức tín dụng, hiện nay các tổ chức tín dụng đang phát mãi tài sản để thi hành án, nên không còn khả năng trả nợ. Mặt khác, các đơn vị này đang hoạt động với hình thức nhận gia công nguyên liệu, không làm thủ tục giải thể, phá sản nên BHXH rất khó khăn trong công tác xử lý nợ.

Một số DN còn hoạt động nhưng báo giảm hết lao động, chỉ tham gia đóng BHXH cho vài lao động là quản lý, qua thực tế đối chiếu thì những lao động này vẫn làm việc theo hình thức công nhật. Một số DN cơ quan BHXH đã khởi kiện và đề nghị cơ quan thi hành án thu hồi nợ BHXH. Tuy nhiên, cơ quan thi hành án có văn bản trả lời do tài sản DN đã thế chấp ngân hàng nên không còn tài sản để thi hành án thu hồi nợ BHXH, BHYT.

Theo Khoản 3, Điều 18, Nghị định số 115/2015 quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc, quy định đối với đơn vị nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN “người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng đủ BHXH, BHYT, BHTN bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định đối với người lao động đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho người lao động", dẫn đến một số DN nợ BHXH, chỉ nộp BHXH khi có lao động nghỉ việc hưởng chế độ.

Hơn nữa, do tính tuân thủ pháp luật BHXH của chủ sử dụng lao động chưa cao, chấp nhận mức lãi suất chậm nộp, mức xử phạt vi phạm hành chính để chiếm dụng tiền đóng BHXH. Một số DN cố tình né tránh không tiếp tổ công tác, đoàn thanh tra của BHXH gây khó khăn cho công tác thu và thu nợ BHXH, BHYT, BHTN. Mức xử phạt vi phạm hành chính chưa đủ mạnh (mức tối đa là 75 triệu đồng). Bộ Luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2018, tại Điều 216 quy định về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN nhưng thủ tục xử lý chưa được hướng dẫn rõ nên khó khăn trong triển khai thực hiện./.

Hồng Phượng

(责任编辑：La liga)